Category: Samningar

Birt þann

Hollendingar vilja breytta nálgun varðandi opinn aðgang

Hollendingar eru iðulega í fararbroddi hvað varðar vangaveltur um opinn aðgang,

Í mars 2024 hittust um 50 manns frá ýmsum háskólum í Hollandi, öðrum stofnunum og löndum í sk. Open Science Retreat og lögðu saman krafta sína í vikulangt hugarflug um opinn aðgang. Í stuttu máli hafa menn ekki lengur trú á að sk. „transformative agreements“ skili því sem þau áttu að skila. Það líður að endurnýjun margra slíkra samninga í Hollandi og því tímabært að skoða árangurinn. Niðurstaðan varð sú að kalla eftir samstöðu um breytta nálgun varðandi opinn aðgang í Hollandi svo að upphaflegt markmið opins aðgangs sé haft í fyrirrúmi:

Call to Commitment: A future-proof approach to Open Access Publishing in the Netherlands

Lesa áfram „Hollendingar vilja breytta nálgun varðandi opinn aðgang“

Birt þann

Birting í tímaritum frá Sage

Landssamningur við Sage

Í gildi er samningur um opinn aðgang (e. transformative agreement) að tímaritum útgáfufyrirtækisins Sage sem gefur út tímarit á sviði félags-, hug-, heilbrigðis- og lífvísinda.

Samningurinn felur í sér að fram til 31. desember 2025 þurfa íslenskir vísindamenn sem tengjast íslenskri stofnun og vilja birta greinar í sk. blönduðum  tímaritum (e. hybrid journals) Sage, ekki að greiða birtingagjöld. Ef ætlunin er að fá birtar greinar í tímaritum sem eru í opnum aðgangi samkvæmt Gylltu leiðinni (e. Gold Open Access) þá er hægt að fá 20% afslátt af birtingagjöldum (eða hærri afslátt sé hann í boði). Þetta á við í því tilfelli að handrit séu samþykkt til birtingar.

Höfundar sem að tengjast íslensku stofnunum og hafa vinnutengd tölvupóstföng eru gjaldgengir til að birta greinar í tímaritum í Premier 2019 tímaritapakka sem er í landsaðgangi.

Helstu atriði samningsins við Sage:

      • Greinar í opnum aðgangi eru samkvæmt CC-BY birtingarleyfum. Sjálfgefin (e. by default) stilling við innsendingar greina í kerfum Sage er CC BY NC birtingarleyfi.
      • Höfundar halda höfundarétti sínum og framselja hann ekki til útgefenda (e. non-exlusive rights).
      • Umsjónarmaður Landsaðgangs mun staðfesta við útgefanda að höfundar tengist íslenskum stofnunum og eigi rétt á að fá birtingu á greinum í opnum aðgangi samkvæmt samningnum.
      • Höfundar greina sem birtast í opnum aðgangi geta vistað „post-print“ útgáfu í varðveislusafni – opinvisindi.is. Græna leiðin (e. Green Open Access).
Birt þann

Vilja rannsakendur að útgefendur eigni sér allan höfundarétt og leyfi þegar birt er  í opnum aðgangi?

Upptaka af vefnámskeið (webinar) frá 16. nóvember 2023 á vegum Open Access 2020: Beware of license to publish agreements: Or ensuring authors retain rights to their openly published work.

Eitt af lykilatriðum sem fram komu  á 16. Berlínarráðstefnunni um opinn aðgang  sem haldin var 6. – 7. júní 2023, var að höfundar haldi réttindum sínum og hafi val þegar þeir birta rannsóknir sínar í opnum aðgangi.

„We strongly support retention of copyright and all rights therein by authors. Open access agreements with publishers should stipulate that authors only grant “limited” or “non-exclusive” licenses to publishers, and liberal Creative Commons (CC) licenses (e.g., CC BY) should be applied as the default choice. (…) author “license to publish” agreements should not limit the author’s rights in any way.“

Ósjaldan eru höfundar afvegaleiddir með orðalaginu í „License to publish“ samningum útgefenda, þar sem þeir óafvitandi veita útgefendum höfundarrétt og allt sem honum fylgir sem er mjög andstætt markmiðum útgáfu í  opnum aðgangi  og birtingaleyfum sem við hana styðja.

Á vefnámskeiðinu ræddu Arjan Schalken frá UKB (Hollandi) og Rich Schneider frá Kaliforníuháskóla í San Francisco (Bandaríkjunum) um vandamál varðandi núverandi útgáfusamninga og aðferðir til að koma í veg fyrir að misnotkun útgefenda á CC leyfum þannig að tryggja megi að höfundar haldi öllum sínum réttindum og geti sjálfir ákveðið hvernig verk þeirra eru nýtt og hvernig þeim skal dreift .

Slæður af námskeiðinu eru aðgengilegar hér:
https://oa2020.org/2023/11/20/beware-of-license-to-publish-agreements-or-ensuring-authors-retain-rights-to-their-openly-published-work/