Category: Útgáfa

Birt þann

Kverkatak á akademíunni

Áður fyrr voru tímarit verðmætasta eign fræðilegra útgefenda. Nú eru það gögn – gögn sem þeir safna frá vísindamönnum og selja síðan. Þetta er verulegt áhyggjuefni að mati hóps vísindamanna frá Groningen, Hollandi og sá hópur fer stækkandi.

Sjá nánar í grein frá  Ukrant.nl (Independent news platform for academic Groningen), Academia in a stranglehold eftir Christien Boomsma:

Þegar Eiko Fried, sálfræðingur frá háskólanum í Leiden, bað útgefandann Elsevier um persónuleg gögn sín í desember 2021, fékk hann tölvupóst með hundruðum þúsunda „gagnapunkta“, mörg ár aftur í tímann.

Hann komst að því að Elsevier þekkti nafn hans, tengslanet og rannsóknir. Umsagnir hans höfðu verið skráðar, sem og beiðnir um jafningjamat (e. peer review) sem hann hafði hafnað.

Elsevier hélt utan um IP-tölur hans – m.a. frá heimili hans – persónuleg símanúmer hans og augnablikin þegar Fried skráði sig inn. Skráð var nákvæmlega hvenær hann vann og hvenær hann var í fríi. Þarna voru einnig vefsíður sem hann heimsótti, greinar sem hann hafði hlaðið niður eða bara skoðað á netinu. Hver einasti smellur, hver tilvísun var skráð.

Sjá nánar í greininni Academia in a stranglehold eftir Christien Boomsma:

Birt þann

Verðlagning fræðilegrar útgáfu: Nýr rammi

Fræðileg þekking ætti ekki að stjórnast af misræmi í efnahag þjóða. Eftir sem áður er það staðreynd að margir vísindamenn í dag, sér í lagi í þróunarlöndum, standa frammi fyrir verulegum hindunum þegar um er að ræða þátttöku í fræðilegum samskiptum.

Hefðbundin útgáfulíkön taka engan veginn fullt tillit til þessa misræmis. Þegar vísindamenn hafa ekki efni á að birta eigin rannsóknir eða nálgast rannsóknir annarra verður vísindasamfélagið allt af dýrmætum sjónarmiðum og framlagi.

Til að takast á við þessa áskorun hefur Information Power, fyrir hönd cOAlition S, þróað nýjan og sanngjarnari ramma verðlagningar til að efla jafnrétti á heimsvísu varðandi  fræðilegri útgáfu.

Lesa nánar: Maximizing participation in scholarly communication through equitable pricing eftir Alicia Wise.

Birt þann

Birting í tímaritum frá Sage

Landssamningur við Sage

Í gildi er samningur um opinn aðgang (e. transformative agreement) að tímaritum útgáfufyrirtækisins Sage sem gefur út tímarit á sviði félags-, hug-, heilbrigðis- og lífvísinda.

Samningurinn felur í sér að fram til 31. desember 2025 þurfa íslenskir vísindamenn sem tengjast íslenskri stofnun og vilja birta greinar í sk. blönduðum  tímaritum (e. hybrid journals) Sage, ekki að greiða birtingagjöld. Ef ætlunin er að fá birtar greinar í tímaritum sem eru í opnum aðgangi samkvæmt Gylltu leiðinni (e. Gold Open Access) þá er hægt að fá 20% afslátt af birtingagjöldum (eða hærri afslátt sé hann í boði). Þetta á við í því tilfelli að handrit séu samþykkt til birtingar.

Höfundar sem að tengjast íslensku stofnunum og hafa vinnutengd tölvupóstföng eru gjaldgengir til að birta greinar í tímaritum í Premier 2019 tímaritapakka sem er í landsaðgangi.

Helstu atriði samningsins við Sage:

      • Greinar í opnum aðgangi eru samkvæmt CC-BY birtingarleyfum. Sjálfgefin (e. by default) stilling við innsendingar greina í kerfum Sage er CC BY NC birtingarleyfi.
      • Höfundar halda höfundarétti sínum og framselja hann ekki til útgefenda (e. non-exlusive rights).
      • Umsjónarmaður Landsaðgangs mun staðfesta við útgefanda að höfundar tengist íslenskum stofnunum og eigi rétt á að fá birtingu á greinum í opnum aðgangi samkvæmt samningnum.
      • Höfundar greina sem birtast í opnum aðgangi geta vistað „post-print“ útgáfu í varðveislusafni – opinvisindi.is. Græna leiðin (e. Green Open Access).