Um opinn aðgang á Íslandi
Á morgunkorni Upplýsingar, félags bókasafns- og upplýsingafræðinga þann 25. október síðasliðinn hélt Sigurgeir Finnsson sérfræðingur á Landsbókasafni Íslands – Háskólabókasafni erindið:
Opinn aðgangur, hvað er það?: um opinn aðgang, Opin vísindi og ægivald útgefanda.
Glærur Sigurgeirs
Við sama tækifæri hélt Anna Sigríður Guðnadóttir, bókasafns- og upplýsingafræðingur á heilbrigðisvísindabókasafni LSH og HÍ, erindið „OpenAIRE verkefni Evrópusambandisins, hvað gengur það út á?“:
Jean Claude Guédon prófessor við Montréal háskóla í Kanada og einn af höfundum Búdapestyfirlýsingarinnar, hélt nú á dögunum sérdeilis gott erindi um sögu opins aðgangs í samhengi við sögu og útgáfu vísindatímarita. Erindið var haldið á ráðstefnu í París sem Alþjóðamiðstöð ISSN stóð fyrir nú í apríl. Í erindinu er farið vandlega yfir sögu prentaðra vísindatímarita, ástæðu samþjöppunar á útgáfumarkaðinum, upphaf áhrifastuðulsins ISI, aukins áskriftarkostnaðar tímarita sem bókasöfn og háskólar standa fyrir og hugsanlegar ástæður þess að opinn aðgangur á vísindaefni er komin svo skammt á veg sem raun ber vitni.
Á ráðstefnunni voru einnig mörg önnur fróðleg erindi um opinn aðgang, þau má nálgast á slóðinni: https://webcast.in2p3.fr/container/issn-conference-2018
Ein leið til útgáfu í opnum aðgangi er birting með grænu leiðinni (e. green open access). Handrit að grein er birt og gert aðgengilegt í varðveislusafni eins og Opnum vísindum, samhliða birtingu annars staðar. Höfundur sendir varðveislusafninu ýmist óritrýnt handrit (Pre-print) eða ritrýnt lokahandrit (Post-print/Accepted manuscript) sem tilbúið er til birtingar. Einstaka sinnum er hægt að birta endanlega útgáfu ef tímaritið er opið. Greinin er síðan gefin út í áskriftartímariti en er jafnframt aðgengileg í opnum aðgangi í varðveislusafninu. Stundum er birtingartöf á efni sé þessi leið farinn, en það er mismunandi eftir útgefendum (sjá nánar um birtingatafir)
Upplýsingar um útgáfustefnu einstakra tímarita, birtingartöf og hvaða útgáfu greina má vista í varðveislusöfnum er hægt að nálgast hjá SherpaRomeo
Við hvetjum alla fræðimenn til að senda leyfilegar útgáfur greina sinna í Opin vísindi. Hér eru leiðbeiningar um skil í Opin vísindi