Um sóun í rannsóknum og „brotin“ vísindatímarit

Vert er að benda á tvö mjög áhugaverð málþing sem fram fóru nýlega á netinu undir hatti ráðstefnunnar Metascience 2023.

Reducing Research Waste Across Sciences
Upptaka hér.

„Academic journals are broken. Let’s build a better scientific record“
Upptaka hér.

Nánar um málþingin:

1. Reducing Research Waste Across Sciences

Á málþinginu var fjallað um sóun í tengslum við rannsóknir og mögulegar lausnir til úrbóta. Með sóun er átt við allar rannsóknir sem hafa takmarkað eða ekkert upplýsingagildi. Þessi sóun hefur verið mæld á tveimur víðtækum rannsóknasviðum, þ.e. í læknisfræði og vistfræði. Talið er að  85% rannsókna sé beinlínis sóað innan læknisfræðinnar og 82-89% rannsókna innan vistfræði. Það er augljóst að slík sóun dregur verulega úr skilvirkni og áhrifum fjármögnunar og framkvæmda rannsókna.

Þetta þýðir að ekki aðeins tapast dýrmæt þekking, heldur fara gífurlegir fjármunir til spillis (t.d. áætlaðir 170 milljarðar Bandaríkjadala á ári í læknisfræði). Rannsóknasóun er flókið vandamál sem stafar m.a. af rannsóknum sem ekki fylgja bestu viðmiðum, fjármögnun og útgáfuháttum, þar með talið núverandi hvata- og stuðningskerfi í vísindum. Til að leysa þetta þarf samræmdar aðgerðir vísindamanna, rannsóknastofnana, fjármögnunaraðila og útgefenda.

2. „Academic journals are broken. Let’s build a better scientific record“
Upptaka hér.


Þessi hluti ráðstefnunnar Metascience 2023 er í tveimur hlutum. Fyrstu þrír fyrirlesara gefa vísbendingar um alvarleg og jafnvel glæpsamleg vandamál varðandi fræðilega útgáfu. Næstu þrír fyrirlesarar munu leggja til aðgerðir sem vísindamenn, háskólar og fjármögnunaraðilar geta gripið til – til að hverfa frá gamla módelinu og búa til betra kerfi.

Fyrri hluti – Vandamál við fræðilega útgáfu

Kynning á göllunum sem fylgja núverandi aðferð til að búa til vísindalega ferilskrá í gegnum hagnaðardrifna útgefendur. Gallarnir felast m.a. í vanhæfni varðandi leiðréttingu á villum, fjölgun rányrkjutímarita og ósanngjörnum hagnaði einkafyrirtækja af opinberu fé. Fyrirlesarar sýna hvers vegna vísindamenn geta ekki lengur reitt sig á útgefendur til að ákvarða umfang og gæði rannsókna.

      • The papermill problem – academic publishers fail to deliver ‘added value’ (Dorothy Bishop)
      • The impossibility of correcting the scientific record (James Heathers)
      • Publishers are drowning in money (Björn Brembs).

Seinni hluti – Framtíð vísindalegrar ferilskrár

Seinni hluti veitir yfirlit yfir aðgerðir sem vísindamenn, háskólar og fjármögnunaraðilar eru að grípa til til að bæta gæði vísindalegrar ferilskrár. Þessar aðgerðir fela m.a. í sér að neita að veita útgefendum ókeypis ritrýni og sérfræðiþekkingu; gera rannsóknir opnar í gegnum varðveislusöfn; birta í samfélagsreknum tímaritum og verðlauna vísindaframlag á sanngjarnari hátt en með birtingu í háttskrifuðu tímariti.

      • The end of standard peer review (Dan Goodman)
      • Preprints and community publishing (Chris Chambers)
      • How research assessment is already changing (Elizabeth Gadd)